Αθηνά Παπαφωτίου αποκλειστικά στο Volleyplanet.gr – Το ανεπανάληπτο φινάλε, οι προκλήσεις, η επόμενη μέρα δίπλα στον Παναθηναϊκό και την κοινωνία

Πριν από την επέλαση της ψηφιακής τεχνολογίας και των social media, υπήρχε η πένα. Τότε που οι δημοσιογράφοι δεν έγραφαν για να γεμίζουν σελίδες, αλλά για να γεμίζουν ψυχές. Το Volleyplanet.gr, πιστό σε αυτή την παράδοση, φιλοξενεί την πρώτη μεγάλη αποκλειστική συνέντευξη της Αθηνάς Παπαφωτίου μετά το «αντίο» της από την ενεργό δράση.

Μια συζήτηση που ξεπέρασε τις τέσσερις ώρες, αλλά που θα μπορούσε να συνεχιστεί ατελείωτα. Γιατί με την Αθηνά δεν εξαντλείται η θεματολογία: από το βόλεϊ και τις αμέτρητες εμπειρίες της σε κορυφαία ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, μέχρι την κοινωνία, την ισότητα, την πολιτική. Και όπως μοίραζε το παιχνίδι στο τάραφλεξ, έτσι εδώ «σερβίρει» απαντήσεις αφοπλιστικές, αφιλτράριστες.

Από τις φορές που ύψωσε «μπλοκ» σε σεξιστικά σχόλια λέγοντας «Θέλουμε να κρινόμαστε μόνο για όσα κάνουμε στο γήπεδο» και τις αδιάκοπες κοινωνικές δράσεις μέχρι τη γενναία τοποθέτησή της για τη μητρότητα των αθλητριών και την πρόσφατη δημόσια στάση της υπέρ ανθρωπιστικών πρωτοβουλιών στη Γάζα, η Παπαφωτίου αποδεικνύει πως δεν ήταν ποτέ απλώς μια αθλήτρια. Ήταν και παραμένει μια φωνή με κοινωνικό αποτύπωμα!

Τώρα, πιο συνειδητοποιημένη από ποτέ, αφήνει το βόλεϊ που τη διαμόρφωσε, χωρίς να το εγκαταλείπει. Γιατί πασαδόρος γαρ, έχει πάντα αποφασίσει την επόμενη κίνηση πριν καν φύγει η μπάλα από τα χέρια της. Και αν κρίνουμε από το αποφασιστικό της βλέμμα και το αγωνιστικό της πείσμα, η «Αθηνά» του ελληνικού βόλεϊ ετοιμάζεται για νέες μάχες και νίκες, εκτός γραμμών γηπέδου.

                           Η legend Αθηνά Παπαφωτίου στο Volleyplanet.gr και την Πένυ Ροντογιάννη. Απολαύστε την…

Από τα πρώτα βήματα ως το μεγάλο ρίσκο

Ξεκίνησε από τον Ηλυσιακό το 1998 και την πρώτη ομάδα δεν την ξεχνά ποτέ! Το ταλέντο της άρχισε να ξεδιπλώνεται σιγά σιγά ενώ το 2010–11 ήρθε η μεγάλη μεταγραφή στον Παναθηναϊκό, εκεί όπου με το… καλημέρα πανηγύρισε το πρωτάθλημα που έμελλε να είναι το τελευταίο της τότε “πράσινης” παντοκρατορίας καθώς αμέσως μετά ξεκίνησαν τα δύσκολα χρόνια για τον Ερασιτέχνη.

Την επόμενη κιόλας σεζόν, η ΑΕΚ που είχε δημιουργήσει “επένδυση τίτλου” την ενέταξε στο δυναμιό της και στο τέλος της σεζόν ήρθε να προστεθεί ακόμα ένα πρωτάθλημα στο παλμαρέ της. Διορατική γαρ αφού στην Ελλάδα είχαν έρθει τα “πρωτοβρόχια” της οικονομικής κρίσης αλλά και με στοχοπροσήλωση, η Ελληνίδα άσος δεν έμεινε στη ζώνη ασφαλείας στην Ένωση. Βγήκε στο εξωτερικό σε εποχές που ελάχιστες τολμούσαν, άρπαξε την ευκαιρία που της έδωσε ο ξεχωριστός κόουτς Γιάννης Αθανασόπουλος, άντεξε την πίεση, γέμισε εμπειρίες και τεχνογνωσία.

Κι όπως η ίδια εξηγεί αυτή η απόφαση αποδείχθηκε καθοριστική!

-Μετά από 25 χρόνια πορείας, ποιο θεωρείς το μεγαλύτερο μάθημα που σου χάρισε ο αθλητισμός;

Α.Π: Νομίζω ότι αυτό που έχω κρατήσει και που συνειδητοποιούσα -ειδικά όσο περνούσαν τα χρόνια- και ερχόντουσαν οι επιτυχίες ή οι αποτυχίες, είναι ότι κάθε φορά μπορείς να ξεκινήσεις απ’ την αρχή. Κάθε μέρα στον αθλητισμό είναι μια ευκαιρία. Ό,τι κι αν έχει γίνει προηγουμένως, όσο κι αν έχεις αποτύχει, διότι η αποτυχία είναι η πιο δύσκολα διαχειρίσιμη. Στον αθλητισμό μπορείς να ξαναπροσπαθήσεις και να δοκιμάσεις νέα πράγματα και νομίζω αυτό, είναι μια συνθήκη που γενικά δεν την βρίσκεις σε δραστηριότητες ή σε καταστάσεις της καθημερινότητας.

-Επειδή αναφέρθηκες σε αυτό και στην αποχαιρετιστήρια δήλωσή σου, δώσε παραδείγματα του τι σημαίνει για εσένα προσωπικά «να ξεκινάς κάθε μέρα από την αρχή»;

Α.Π: Σημαίνει ότι κάθε φορά που χάναμε έναν τίτλο ή ένα πρωτάθλημα, που γινόταν μια κακή προπόνηση, είχα τη δύναμη την επόμενη μέρα να το αφήνω πίσω, να το σβήσω και να ξεκινήσω ξανά πάλι να χτίζω. Το ίδιο ακριβώς ίσχυε και ισχύει στις επιτυχίες: ξέρεις ότι από αύριο όλα μηδενίζουν και πρέπει να ξαναρχίσεις. Αυτό σε κάνει να χαίρεσαι τη στιγμή στο 1.000%, γιατί ξέρεις ότι τίποτα δεν μένει δεδομένο. Αυτό σου δείχνει αλλά και σου ανοίγει διάφορους δρόμους. Βλέπεις ότι αν ένας δρόμος δεν οδηγεί εκεί που θες, αναγκάζεσαι να γίνεις ευέλικτος, να δοκιμάζεις διαφορετικούς τρόπους. Είναι μια στάση ζωής που θέλω να συνεχίσω και εκτός γηπέδου.

-Υπάρχει κάποια στιγμή, τίτλος ή εμπειρία που πήρες και θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη σου;

Α.Π: Για τους τίτλους δεν το συζητάμε. Ο καθένας είναι μοναδικός. Έχεις επενδύσει τόσο πολύ, έχεις αφιερωθεί και έχεις αφοσιωθεί που η ανταμοιβή του κάθε τίτλου είναι ξεχωριστή που για μένα δεν συγκρίνονται.

Όμως, η στιγμή που με καθόρισε ήταν όταν πήρα την απόφαση να φύγω από την Ελλάδα για να δοκιμάσω στο εξωτερικό υπό οποιαδήποτε συνθήκη, οικονομική κυρίως. Τότε είχα φύγει με πολύ λίγα χρήματα και η δυνατότητα που είχα να αγωνιστώ στο εξωτερικό για πρώτη φορά ήταν αυτή που με έκανε να πιστέψω σε μένα, με την έννοια ότι μπορώ να τα καταφέρω ή μου δίνεται μία ευκαιρία την οποία μπορώ να αξιοποιήσω. Είχα πει ότι θέλω μία μικρή ευκαιρία, τίποτα άλλο, μία μικρή ευκαιρία να την αρπάξω, κι όπου βγει. Οπότε όταν αυτή μου δόθηκε και με κάλεσε ο Γιάννης Αθανασόπουλος να πάω στη Στουτγκάρδη, ήταν για μένα κομβικό σημείο.

Η στιγμή αυτή είναι χαραγμένη και με ακολουθούσε μετά όσο συνέχιζα να αγωνίζομαι. Γυρνούσα πάντα εκεί και έλεγα, κοίτα αν δεν υπήρχε αυτή η στιγμή τώρα δεν θα ήμουν εδώ. Ήταν μια απόφαση με κάθε ρίσκο, γιατί τότε πήγα σε μια ομάδα με λίγα χρήματα, δεύτερη πασαδόρος ενώ εδώ ήμουν στην ΑΕΚ, είχαμε πάρει το πρωτάθλημα, είχα ένα καλό μισθό, φήμη, αναγνώριση. Ξαφνικά βρέθηκα σε μία ομάδα ως δεύτερη πασαδόρος με λίγα χρήματα και χωρίς να με ξέρει κανείς που ήταν σχεδόν τρομακτικό. Και κάθε φορά, ακόμα και όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, γυρνούσα πίσω στη στιγμή αυτή.

Από το εξωτερικό, πίσω στο σπίτι

Ήταν σαν να το έφερε η μοίρα. Τον Μάϊο του 2021 την ώρα που ο Παναθηναϊκός είχε αρχίσει να γυρίζει σελίδα, είχε ξεχρεώσει και αρχίσει να ξαναχτίζει το όνομά του, η Αθηνά Παπαφωτίου αποφάσιζε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Και… να γυρίσει εκεί όπου ξεκίνησε να γράφει ιστορία: στο «τριφύλλι».

Η συγκυρία έμοιαζε καρμική. Η… μαέστρος ήταν ο διακαής πόθος των ανθρώπων που έτρεχαν το σύλλογο για το restart με την ίδια να γυρίζει για να βάλει πλάτη στην επιστροφή των τίτλων στη θέση τους! Μεγάλη ευθύνη, όπως εξομολογείται.

Και το πέτυχε: από την πρώτη κιόλας χρονιά με το νταμπλ ενώ συνολικά, σε τέσσερα χρόνια, κατέκτησε τρία σερί πρωταθλήματα (2021-22, 2022-23, 2023-24) και το Κύπελλο Ελλάδας (2021-22).

Περισσότερο, όμως, ήταν το γνώριμο περιβάλλον: το «σπίτι» της, το χειροκρότημα και η στήριξη του κόσμου στις νίκες αλλά και η αποδοχή στις ήττες. Τα γεμάτα γήπεδα, οι ιαχές για τα «φίνα κορίτσια». Ο επαναπατρισμός της Παπαφωτίου δεν ήταν απλώς μια μεταγραφή, ήταν η πιο σωστή επιλογή – κι εκείνη η σπίθα που έδωσε ξανά φλόγα στον Παναθηναϊκό αλλά και ένα αξέχαστο φινάλε στους τίτλους τέλους μιας τεράστιας καριέρας.

STOLISVAGGELIS

-Πόσο διαφορετική ήταν η εμπειρία στον Παναθηναϊκό σε σχέση με τους συλλόγους του εξωτερικού; Τι ήταν αυτό που σε έκανε τελικά να δεθείς τόσο με το «τριφύλλι»;

Α.Π: Το No1 για μένα – ειδικά μετά από τόσα χρόνια στο εξωτερικό – ήταν η επιστροφή στη χώρα μου. Αυτό από μόνο του δεν συγκρίνεται: να αγωνίζεσαι ξανά στην Ελλάδα και για την ομάδα που με σημάδεψε, αφού με τον Παναθηναϊκό κατέκτησα και το πρώτο μου πρωτάθλημα το 2011. Η επιστροφή μου βέβαια είχε έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο και μεγάλη ευθύνη. Ήταν πρόκληση και ταυτόχρονα προσδοκία για την επίτευξη του στόχου.

Είχαν περάσει επτά χρόνια από τότε που είχα φύγει και δεν ήξερα τι θα συναντήσω. Είχα αφήσει την Ελλάδα σε δύσκολες συνθήκες και πάντα οι συνθήκες – καλές ή κακές – επηρεάζουν την απόδοση ενός αθλητή, όσο κι αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε.

Όταν όμως βρέθηκα ξανά στο γήπεδο και ένιωσα τη ζεστασιά του κόσμου, το γήπεδο να γεμίζει, να αγωνίζεσαι για κάτι με το οποίο υπάρχει ιστορική σύνδεση, τότε κατάλαβα ότι ήταν η σωστή επιλογή. Στο εξωτερικό χρειάζεσαι χρόνο για να χτίσεις αυτόν τον δεσμό. Στον Παναθηναϊκό υπήρχε ήδη ιστορία, πλαίσιο, ευθύνη που έπρεπε να τιμήσω. Και νομίζω αυτό ήταν που με έκανε να δεθώ τόσο πολύ με τον Παναθηναϊκό – πέρα φυσικά από τους τίτλους και τις επιτυχίες. Είναι ένα μοναδικό συναίσθημα.

VOLLEY LEAGUE ΓΥΝΑΙΚΩΝ 2023-2024 / 5ος ΤΕΛΙΚΟΣ / ΟΣΦΠ - ΠΑΟ (ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ / EUROKINISSI)

-Και σε αυτά τα χρόνια τώρα που επέστρεψες, ποια ήταν η κορυφαία στιγμή που έζησες στο Παναθηναϊκό;

Α.Π: Ναι, η κορυφαία ήταν σίγουρα η κατάκτηση του πρωταθλήματος στο ΟΑΚΑ τη σεζόν 2022/23. Είχαμε κερδίσει την ΑΕΚ στους ημιτελικούς, που δεν είχαμε καταφέρει να την κερδίσουμε όλη τη χρονιά και είχε μια ομάδα φοβερή με πολύ καλές παίκτριες και είναι κρίμα τότε που δεν είχε προβληθεί από την τηλεόραση η ημιτελική φάση γιατί ήταν πολύ υψηλό το επίπεδο. Εγώ πίστευα στις δυνατότητες της ομάδας μας γιατί η ΑΕΚ είχε πολύ καλές αθλήτριες μονάδες, παρόλα αυτά πίστευα στη λειτουργία της ομάδας και πίστευα στην πρόκριση.

Μετά κερδίσαμε τον Ολυμπιακό στις τρεις νίκες αλλά το να παίζεις στο ΟΑΚΑ, ένα γήπεδο το οποίο ξέρουμε τι δυναμική έχει και τι ώθηση μπορεί να δώσει στους αθλητές… για τα δεδομένα μας δεν είχε ξαναπαιχτεί τέτοιος αγώνας με 6-7.000 κόσμο στο βόλεϊ γυναικών και να κατακτάς με 3-2 το πρωτάθλημα, ήταν μοναδικό. «Ξεγύμνωσε» κιόλας τις δυνατότητες που έχει το βόλεϊ και δεν τις αξιοποιεί γιατί αυτό ήταν ένα «πυροτέχνημα» και δεν είναι ο κανόνας. Οπότε είμαι τυχερή που έζησα αυτή τη στιγμή.

-Υπάρχει κάποια στιγμή που θα ήθελες να σβήσεις;

Α.Π.: Δεν θα έλεγα ότι θέλω να σβήσω κάποια αποτυχία, γιατί οι αποτυχίες είναι αυτές που σε κάνουν πιο δυνατό. Είναι μέρος του παιχνιδιού. Μόνο με επιτυχίες δεν χτίζεται χαρακτήρας· οι επιτυχίες ‘πατούν’ πάντα πάνω στις δυσκολίες. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός, όχι μόνο από τον Ολυμπιακό αλλά κι από πολλές άλλες ομάδες, και γι’ αυτό θεωρώ σπουδαίο αυτό που καταφέραμε ως Παναθηναϊκός την τελευταία τετραετία.

Μια στιγμή που ίσως θα ήθελα να διαγράψω, ήταν στο κλειστό του Αγίου Θωμά όταν είχε ανάψει καπνογόνο (σ.σ στον πρώτο τελικό της Volleyleague γυναικών τη σεζόν 2022/23) και λίγο έλλειψε να χαθεί όλη η προσπάθεια. Έπαιζα τόσα χρόνια στο εξωτερικό και δεν είχα δει ποτέ κάτι τέτοιο. Ξέρω ότι ήταν μια μεμονωμένη κίνηση, αλλά τέτοιες καταστάσεις μας παρασύρουν όλους. Το γήπεδο πρέπει να είναι ανοιχτό και φιλόξενο για όλους και αυτό είναι ευθύνη όλων μας να το διαφυλάξουμε. Υπάρχουν οικογένειες, παιδιά, άνθρωποι που έχουν πληρώσει εισιτήριο, οπαδοί που μπορεί να έχουν έρθει από μακριά ή κοντά και έχουν αφιερώσει ένα απόγευμα στην ομάδα, ορισμένοι μπορεί να φοβηθούν ή κάποιοι να αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα υγείας.

Επιπλέον, όταν έχεις δουλέψει τόσο σκληρά, ατομικά και ομαδικά, είναι άδικο να κινδυνεύει όλη η προσπάθεια από μια παρόρμηση. Καταλαβαίνω το πάθος, ακόμα και ότι το κίνητρο δεν είναι κακό, αλλά σε έναν δημόσιο χώρο δεν μπορείς να είσαι έρμαιο της στιγμής. Διάλεξα τότε να μιλήσω ανοιχτά γι’ αυτό, και μάλιστα μετά από νίκη. Γιατί όταν κερδίζεις έχεις το δίκιο με το μέρος σου και δεν μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογία. Πιστεύω ότι πρώτα πρέπει να μιλάς για το δικό σου «σπίτι», να το προστατεύεις, και μετά να κρίνεις τους άλλους.

-Σε αυτά τα τελευταία 4 χρόνια, η ευρωπαϊκή διάκριση δεν ήρθε, παρά τις καλές ομάδες, τα πρωταθλήματα και τη συνολική δυναμική του Παναθηναϊκού. Εσύ, που το έζησες αγωνιστικά, τι πιστεύεις ότι έλειψε;

Α.Π.: Αυτό είναι και για μένα ένα μεγάλο παράπονο, γιατί θα ήθελα πολύ να έχουμε πετύχει μια σημαντική διάκριση στην Ευρώπη με τον Παναθηναϊκό. Πίστευα ότι μπορούσαμε, αν όχι όλες τις χρονιές, τουλάχιστον κάποιες από αυτές.

Η ευρωπαϊκή πορεία όμως προϋποθέτει συνέπεια, προγραμματισμό και μια στρατηγική που χτίζεται βήμα-βήμα. Ο Παναθηναϊκός, για αρκετά χρόνια, είχε μείνει εκτός προσκηνίου και αρχικά το βάρος έπεσε σωστά στο να ξαναγίνει πρωταγωνιστής στην Ελλάδα. Ήταν αναγκαίο να κατακτηθούν τίτλοι εντός συνόρων, ώστε να ξαναχτίσει η ομάδα το μέγεθός της.

Από εκεί και πέρα, για να έρθει η ευρωπαϊκή διάκριση, χρειάζεται μακροπρόθεσμος σχεδιασμός. Αυτό σημαίνει επένδυση σε δομές, σταθερότητα στον προπονητικό σχεδιασμό, σωστή στοχοθεσία και φυσικά το γηπεδικό, που παραμένει μεγάλο «αγκάθι». Όταν δεν έχεις τις κατάλληλες συνθήκες προπόνησης και φιλοξενίας, είναι δύσκολο να μεγαλώσεις γρήγορα τον ρυθμό σου και να ανταγωνιστείς σε υψηλό επίπεδο στην Ευρώπη.

Θεωρώ λοιπόν ότι η ομάδα πέτυχε βραχυπρόθεσμα – γύρισε στην κορυφή της Ελλάδας, έδωσε χαρές στον κόσμο – αλλά για τον μεγάλο ευρωπαϊκό στόχο χρειάζεται επένδυση και υπομονή σε βάθος χρόνου. Αυτό είναι κάτι που σίγουρα μπορεί να γίνει στο μέλλον με επιμονή και πλάνο και πιστεύω ότι η διοίκηση βρίσκεται σε καλό δρόμο, καθώς επενδύει και σε υποδομές ταυτόχρονα με τους αγωνιστικούς στόχους.

-Υποθέτω ότι στην αρχή της σεζόν θα ήθελες φινάλε καριέρας με… πρωτάθλημα. Πώς έζησες όλο αυτό το «αντίο» και αν σκέφτηκες να παρατείνεις την παραμονή σου για άλλο ένα χρόνο για να φύγεις πρωταθλήτρια;

Α.Π: Εννοείται ότι θα ήθελα το «αντίο» να είναι με πρωτάθλημα και θα ήθελα να είναι για τον Παναθηναϊκό. Όμως τελικά, χωρίς να το ξέρω, ο τρόπος που τελείωσε ήταν μοναδικός. Δεν βρίσκεις τέτοια συνθήκη, δεν βρίσκεις τέτοιο αποχαιρετιστήριο αλλού. Για εμένα το χειροκρότημα και η αποδοχή αυτής της ήττας από όλους και από τους οπαδούς, οι οποίοι καλά κάνουν και θέλουν το πρωτάθλημα -έτσι πρέπει- ήταν μια αναγνώριση της πορείας όλα αυτά τα χρόνια.

Δεν μπορεί να έρθει με κανέναν άλλο τρόπο όταν κερδίζεις, αλλά έρχεται στην ήττα. Είναι η αναγνώριση μιας ολόκληρης πορείας, η οποία δεν εξαρτάται μόνο από το αποτέλεσμα, χωρίς να σημαίνει ότι δεν διεκδικείς μέχρι το τελευταίο κύτταρό σου το αποτέλεσμα.

Αυτό που πήρα εγώ προσωπικά στον τελευταίο αγώνα, δεν το έχω ζήσει ποτέ στη ζωή μου και όσο το σκέφτομαι συγκινούμαι. Ήταν ανατριχιαστικό. Είναι κάτι που δεν έχω ξαναζήσει. Και είμαι τυχερή που το βίωσα.

Εύχομαι σ’ όλους τους αθλητές να το νιώσουν. Ευχαριστώ τους φιλάθλους διότι έκαναν το κλείσιμό μου το ομορφότερο που θα μπορούσε να είναι. Δεν υπάρχει κάτι καλύτερο. Και δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να το χαλάσει αυτό. Ακόμα και μια απώλεια ενός τίτλου. Είναι μια προσωπική διαπίστωση αυτή που ξέρω ότι μπορεί να μην αρέσει, αλλά για μένα έτσι είναι.

-Πάμε στην επόμενη μέρα, όπως έγραψες που «ίσως είναι για να ξεκινήσει μια καινούργια ιστορία». Θες να μας μιλήσεις για το νέο ξεκίνημα;

Α.Π: Είναι μια νέα αρχή, γιατί είμαι στον Παναθηναϊκό και θα καταπιαστώ με θέματα τα οποία δεν είναι αμιγώς αθλητικά, όπως ήταν όλα αυτά τα χρόνια. Δεν θα είμαι αθλήτρια πλέον, οπότε είναι ένας ρόλος καινούργιος για μένα.

–«Πρέσβειρα του Παναθηναϊκού» αλλά και αντιπρόεδρος του τμήματος ΑΜΕΑ. Ο Παναθηναϊκός, κοινώς, θα είναι η καθημερινότητά σου;

Πιστεύω πάρα πολύ στη δύναμη που έχει ο αθλητισμός να ενώνει και να εξισορροπεί τις ανισότητες, να παίζει έναν κοινωνικό ρόλο, υπό συνθήκες στις οποίες όσο και να προσπαθείς να δημιουργήσεις διαφορετική δραστηριότητα είναι αδύνατο.

Πιστεύω στη δύναμη που έχει ο αθλητισμός να έχει παρέμβαση στην κοινωνία. Και όσο οι αθλητές όλοι παίρνουν αυτή την καταξίωση και την προβολή από την κοινωνία, οφείλουν κατά κάποιο τρόπο, αν όχι οι αθλητές, ο αθλητισμός και τα σωματεία να την επιστρέφουν. Γιατί είναι μία σχέση αλληλεξάρτησης και κυρίως αλληλοϋποστήριξης.

Αναγνωρίζω ότι υπήρχαν διάφοροι παράγοντες που απέτρεπαν τα σωματεία να διαδραματίσουν το ρόλο αυτό. Δεν έχουμε περάσει λίγα ως κοινωνία, με την κρίση, με τα μνημόνια, με τη στοχοποίηση των κοινωνικών στρωμάτων, τη μεγάλη ψαλίδα και τις ανισότητες που δημιουργούνται. Και σε όλα αυτά θέλω ο αθλητισμός να μην ‘απαντάει’, θέλω να διαμορφώνει.

Αυτή τη στιγμή ο αθλητισμός συνολικά απαντάει, προσπαθεί να βρει κάτι και περιμένει για να αντιδράσει. Εγώ θέλω να δράσει. Αυτό ονειρεύομαι. Ο αθλητισμός να δράσει και όχι να αντιδράσει. Θα ήθελα να βοηθήσω, να συμμετέχω στην προσπάθεια αυτή που θέλει ο Παναθηναϊκός να βρίσκεται στην κοινωνία.

-Γιατί δεν ανέλαβες κάποιο πόστο δίπλα στο τμήμα του βόλεϊ γυναικών; Μελλοντικά, θα σε ενδιέφερε να αναμειχθείς με κάποια θέση θεσμική στο χώρο της πετοσφαίρισης, ώστε να επηρεάζεις τις εξελίξεις;

Δεν είναι κάτι που στοχεύω ούτε όμως που αποκλείω. Νομίζω ότι η συμμετοχή των γυναικών, γενικά σε θέσεις λήψης αποφάσεων και διαμόρφωσης πολιτικών, είναι πολύ μικρότερη από τους άντρες και αυτό τελικά είναι κάτι που αφορά και την ισότητα των γυναικών και της πρόσβασης αυτών στον αθλητισμό.

Και νομίζω ότι η αλλαγή έρχεται όταν τελικά οι γυναίκες αποφασίζουν για τις γυναίκες και μπορούν να επηρεάσουν και να διαμορφώσουν τις πολιτικές που προχωρούν. Γυναίκες και άντρες, βέβαια. Δεν είναι κάτι διαφορετικό. Αλλά όταν υπερ εκπροσωπούμαστε από άντρες, οι πολιτικές είναι σχεδόν αναγκασμένες να είναι διαμορφωμένες για τους άντρες.

Και επειδή ήδη ο αθλητισμός ήταν ένα πεδίο με ανδρικά χαρακτηριστικά, κάπου οι γυναίκες έχουν βρεθεί να διεκδικούν χώρο, χωρίς όμως να τον διεκδικούν με τους όρους των αντρών. Και αυτό θα παραμένει πάντα τροχοπέδη.

Για να μπορέσουν οι γυναίκες να δείξουν τη δυναμική και τη δυνατότητα που έχουν, πρέπει να παίζουν υπό συνθήκες διαμορφωμένες για τις ανάγκες των γυναικών. Και αυτό οι γυναίκες μόνο μπορούν να ορίσουν και να καθορίσουν, γιατί αυτές το βιώνουν σε συνεργασία πάντα με τους άντρες. Δεν γίνεται αυτή τη στιγμή η πολιτική διοίκηση να μην έχει συμπερίληψη φύλων.

Οπότε, ναι, εγώ θα βοηθήσω τον Παναθηναϊκό χωρίς να θέλω ο ρόλος μου να περιορίζεται. Θα ήθελα ο ρόλος μου να μην ορίζει τις δράσεις, αλλά να τις ανοίγει. Δηλαδή να μπορέσω -όπου υπάρχει ανάγκη, όπου υπάρχει δυνατότητα και αν μπορώ- με την εμπειρία, τις δυνατότητες, τις ικανότητες που έχω, να είμαι διαθέσιμη, να είμαι εκεί.

VOLLEY LEAGUE ΓΥΝΑΙΚΩΝ 2024-2025 / ΠΑΟ - ΑΟ ΛΑΜΙΑΣ (ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ / EUROKINISSI)

Η μεγάλη εικόνα: Εθνική, ελληνικές ομάδες και το στοίχημα της συνέπειας

Η Παπαφωτίου φόρεσε για πρώτη φορά το εθνόσημο το 2011. Μετά την τελική φάση του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος του 2019 – όπου η Εθνική Ελλάδας προκρίθηκε για πρώτη φορά μετά από 18 χρόνια– ανακοίνωσε με το ίδιο θάρρος που χαρακτήρισε όλες τις μεγάλες αποφάσεις της καριέρας της την αποχώρησή της, δίνοντας χώρο στις νεότερες γενιές.

Σήμερα βλέπει την Εθνική «απ’ έξω», αλλά με το μάτι της αθλήτριας που ξέρει τι σημαίνει διεθνής ανταγωνισμός. «Πρέπει να είμαστε περήφανοι για την εικόνα μας», λέει με νόημα. Με την ίδια σαφήνεια μιλά και για το ελληνικό βόλεϊ συνολικά: επαγγελματική λίγκα γυναικών, επένδυση στις βάσεις, στις ακαδημίες και στο γηπεδικό, αλλά και σοβαρό marketing ώστε το «προϊόν» να φτάνει παντού.

-Πώς είδες το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα;

Α.Π.: Νομίζω ότι ήταν μοναδική η συνθήκη να μπορέσουμε να παίξουμε με τέτοιες ομάδες σε αυτό το επίπεδο. Εγώ δεν την ένιωσα ως αθλήτρια της Εθνικής ομάδας. Μπράβο στην Ομοσπονδία και σε όσους συνέβαλαν στην απόφαση αυτή, διότι απουσιάζαμε πάρα πολλά χρόνια.

Είδαμε ότι κερδίσαμε το Πουέρτο Ρίκο, το οποίο διαχρονικά βρίσκεται πιο ψηλά από εμάς στην κατάταξη και παίζει σε διαφορετικό σύστημα. Το ευρωπαϊκό είναι πάρα πολύ ανταγωνιστικό σε σχέση με το παναμερικανικό. Είδαμε πόσο κοντά αλλά και πόσο μακριά ήμασταν από τη Γαλλία. Για να μπορέσεις να κερδίσεις τέτοιες ομάδες, θα πρέπει να παίζεις σε αυτό το επίπεδο συνεχώς, ώστε να αυξάνεις τις πιθανότητές σου να τις κερδίσεις. Το να την κερδίσεις μια φορά θα ήταν αναντιστοιχία, πυροτέχνημα, ίσως και έκπληξη.

Η Γαλλία έχει επενδύσει τα τελευταία χρόνια, ειδικά λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων, πράγμα που εμείς δεν κάναμε με τους δικούς μας Ολυμπιακούς. Έχουν επενδύσει και υπάρχει μια συνέχεια και συνέπεια, η οποία λείπει από εμάς. Αν δεν είχε αλλάξει το σύστημα, πιθανότατα δεν θα ήμασταν εκεί. Χωρίς να σημαίνει ότι αυτό είναι πρόβλημα, γιατί ‘παίζεις’ με το σύστημα – διεκδικείς, αρπάζεις την ευκαιρία και χτίζεις πάνω σε αυτό.

Πρέπει να είμαστε περήφανοι για την εικόνα που δείξαμε. Νομίζω ότι αξίζει οι αθλήτριες να διεκδικούν σε κάθε δήλωσή τους και σε κάθε ενέργειά τους από την Ομοσπονδία να βρίσκονται συνεχώς σε τέτοιες συνθήκες με φιλικά προετοιμασίας, με συμμετοχή στην Golden League, με συμμετοχή σε μεγάλες διοργανώσεις. Γιατί έδειξαν ότι μπορούν, αρκεί να υπάρχει συνέπεια στις συνθήκες και στις παραστάσεις που οι αρμόδιοι οφείλουν να διεκδικούν.

-Εσύ θεωρείς ότι έκλεισες νωρίτερα το δικό σου κύκλο στην Εθνική Ομάδα;  Είσαι ικανοποιημένη από το κεφάλαιο αυτό;

Α.Π: Ναι, θεωρώ ότι σωστά έγινε για μένα. Η κάθε πορεία και ιστορία του καθενός είναι πολύ προσωπική.  Εγώ νομίζω ότι έδωσα στην Εθνική ό,τι μπορούσα και νομίζω ότι η Εθνική έχει ανάγκη ανανέωσης και τετραετούς στοχοθέτησης. Ελπίζω να γίνεται πλέον. Σε εμάς δεν γινόταν.  Ήταν μόνο ότι μπορούσαμε να κάνουμε τη δεδομένη χρονική στιγμή.

Έφυγα γιατί πίστευα ότι δεν μπορούσα να δώσω κάτι παραπάνω και θα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στις νέες γενιές να το ‘χτίσουν’. Εμείς όσα χρόνια παίζαμε διεκδικούσαμε το ίδιο.  Εγώ θέλω να δω την Εθνική να διεκδικεί κάθε χρόνο κάτι παραπάνω. Και αν το θέλω εγώ, οφείλω πρώτη να δώσω το χώρο να γίνει, όπως αυτό θα έπρεπε να ισχύει για όλους, όποιον ρόλο κι αν υπηρετούν.

-Αν είχες να αλλάξεις κάτι άμεσα στον τρόπο λειτουργίας του ελληνικού βόλεϊ, ποιο θα ήταν; Και τι από όσα είδες στο εξωτερικό μπορούμε να εφαρμόσουμε εδώ αύριο το πρωί;

Α.Π.: Θα ξεκινούσα από μια ανεξάρτητη λίγκα που να λειτουργεί αυτόνομα, με κεντρική κατεύθυνση για το προϊόν της Α1 γυναικών. Σήμερα η κατηγορία προβάλλεται ως άθροισμα μεμονωμένων προσπαθειών συλλόγων· λείπει η κοινή κατεύθυνση. Μια λίγκα με δικούς της χορηγούς, κεντρικά δικαιώματα και σαφές brand μπορεί να παρουσιάσει το πρωτάθλημα ως ενιαίο προϊόν. Παράλληλα, θα ήθελα η Ομοσπονδία σε συνεργασία με τα σωματεία να διεκδικήσει το επόμενο βήμα: επαγγελματική λίγκα γυναικών. Είναι το Νο1 γυναικείο άθλημα στη χώρα· αν δεν το κάνει το βόλεϊ, ποιο θα το κάνει;

Το εμπόδιο δεν είναι μόνο θεσμικό ή οικονομικό· είναι και νοοτροπίας: πολλοί στόχοι μένουν βραχυπρόθεσμοι και συχνά κυριαρχεί η εσωστρέφεια. Θα ήθελα μεγαλύτερη αποφασιστικότητα από όλους—σωματεία, Ομοσπονδία, πολιτεία.

Αυτό που θα μπορούσε άμεσα να εφαρμοστεί είναι στους τομείς του marketing και της προβολής ώστε να παρουσιάσουμε στον κόσμο το «προϊόν» βόλεϊ. Ζούμε σε μέρες που η επικοινωνία είναι το παν. Όλοι έχουμε ένα κινητό, όλοι έχουμε πρόσβαση στην εικόνα πλέον.

-Έχεις ζήσει ομάδες στο εξωτερικό που «χτίστηκαν» βήμα-βήμα και έφτασαν στην κορυφή. Τι λείπει από την Ελλάδα ώστε οι προσπάθειες των ομάδων να έχουν διάρκεια;

Α.Π.: Αυτό που λείπει δεν είναι μόνο τα χρήματα· είναι κυρίως οι βάσεις. Στη Στουτγκάρδη, όταν πήγα την πρώτη φορά (σεζόν 2020-21), η ομάδα έκανε τα πρώτα της βήματα και όταν επέστρεψα έξι χρόνια μετά παίζαμε στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ και κάθε χρόνο η ομάδα κατακτούσε τίτλους και πρωτάθλημα. Αυτό δεν έγινε τυχαία. Χτίστηκε από το «γύρω-γύρω»: οργάνωση, εγκαταστάσεις, κουλτούρα, εικόνα. Αν δεν υπήρχαν αυτές οι δομές, το αγωνιστικό δεν θα μπορούσε να σταθεί.

Στην Ελλάδα χρειάζεται να επενδύσουμε στις υποδομές, στο γηπεδικό, στη σταθερότητα προπονητών, στην τεχνογνωσία. Και πάνω από όλα στις ακαδημίες. Εκεί υπάρχει το μεγαλύτερο κενό.

Πολλά κορίτσια δεν κάνουν ποτέ το άλμα από τις νεανίδες στις γυναίκες, γιατί λείπουν τα εφόδια. Αν δεν δυναμώσει η βάση, δεν μπορεί να υπάρχει σταθερή ανάπτυξη. Γι’ αυτό και θεωρώ πολύ σημαντικό αυτό που συμβαίνει τώρα με τις ανακαινίσεις γηπέδων, όπως αυτή που έγινε στο κλειστό του Μετς με τη βοήθεια της Περιφέρειας Αττικής, αλλά και αυτήν του Πανιωνίου στο «Α. Βαρύκας» στη Νέα Σμύρνη, προσπάθειες για να μπει επαγγελματισμός γύρω από τις ομάδες.

Kοινωνική προσφορά, πολιτική, απωθημένα και η επόμενη μέρα

Έχοντας αναπτύξει πλούσια κοινωνική δραστηριότητα, ως δημιουργός του Ανθρωπιστικού Προγράμματος «Thriboo» με εθελοντικές δράσεις όπως η προώθηση εναλλακτικών μέσων εκπαίδευσης μέσω του αθλητισμού σε αναπτυσσόμενες περιοχές όπως η Ζανζιβάρη αλλά και πολλές άλλες, η Αθηνά συνεχίζει να αποδεικνύει ότι ο αθλητισμός δεν περιορίζεται στις γραμμές του γηπέδου αλλά μπορεί να γίνει εργαλείο κοινωνικής προσφοράς και ισότητας.

Τα απωθημένα δεν λείπουν — γιατί «όταν είσαι αθλητής δεν μπορείς να τα πετύχεις όλα» — αλλά η επιθυμία για νέες εμπειρίες και η επόμενη μέρα της δράσης με άλλους όρους είναι δεδομένη για μέχρι πρότινος πολύπειρη άσο του τάραφλεξ.

Το φινάλε μιας εντυπωσιακής καριέρας για την Παπαφωτίου σίγουρα δεν μοιάζει καθόλου με… απομάκρυνση από το παρελθόν αλλά με μια συνειδητή μετάβαση: να μεταφέρει το βάρος της εμπειρίας της εκεί όπου ο αθλητισμός συναντά την κοινωνία και τη ζωή μετά τον πρωταθλητισμό.

-Με το ανθρωπιστικό σου έργο αποδεικνύεις έμπρακτα ότι ο αθλητισμός δεν περιορίζεται μόνο μέσα στις γραμμές του γηπέδου. Τι έχεις αποκομίσει από όλες τις δράσεις που έχεις κάνει μέχρι στιγμής;

Α.Π.: Το νούμερο ένα που έχω αποκομίσει είναι το πόσο εύκολα η αθλητική ενασχόληση, η συνεργασία και η διάδραση σε αθλητικό πλαίσιο μπορούν να προσφέρουν στιγμές ανακούφισης και πηγαίας χαράς. Είναι οι στιγμές του αθλητισμού που, όποιος κι αν είσαι, ό,τι κι αν σου συμβαίνει, ό,τι κι αν έχεις, ό,τι κι αν περνάς, αδειάζεις το κεφάλι για μισή ή μία ώρα.

Από τη στιγμή που κάνω προπόνηση, μέχρι τη στιγμή που παίζω με τα παιδιά στην Αφρική, μέχρι τη στιγμή που έρχονται οι πρόσφυγες στο γήπεδο, όλος ο κόσμος γίνεται αθλητισμός. Και το πώς σε κάνει να νιώθεις αυτό… Ότι προσφέρεις, ό,τι δίνεις. Ό,τι κι αν κάνεις στα άλλα, όταν δεις το χαμόγελο και την ανταπόκριση στον συνάνθρωπό σου, δεν συγκρίνεται αυτό το συναίσθημα με τίποτα.

-Υπάρχουν πρόσωπα που έχουν γίνει για σένα οικογένεια στο βόλεϊ;

Α.Π.: Φυσικά και υπάρχουν.  Γιατί ο αθλητισμός ήταν όλη μου η ζωή και για να πετύχεις πρέπει να δημιουργείς τέτοιες φιλίες και τέτοια σύνδεση που να μοιράζεις τα πάντα εκεί μέσα. Σίγουρα δεν θέλω να ξεχωρίσω αλλά μπορώ να πω ότι το βόλεϊ μου έφερε φίλους, κολλητούς και την οικογένεια που έχω σήμερα!

-Είναι η εποχή που οι γονείς γράφουν τα παιδιά στις ακαδημίες, επιλέγοντας αθλήματα; Τι λες, να επιλέξουν το βόλεϊ;

Α.Π: Ε, τώρα, εγώ τι να πω… Το βόλεϊ για μένα είναι κάτι τόσο ιερό, δεν ξέρω πότε θα σταματήσει να με συγκινεί το ότι σταμάτησα. Να με συγκινεί, όχι να με στεναχωρεί. Εγώ θα έλεγα σε οποιονδήποτε με ρωτήσει, ότι ο αθλητισμός –και ειδικά ο ομαδικός αθλητισμός– είναι βάλσαμο. Είναι βάλσαμο σε οποιαδήποτε δυσκολία ή αγωνία περνάνε παιδιά και γονείς.

Ο αθλητισμός είναι αυτό που μπορεί να προσφέρει όλα όσα θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον. Μας εξοπλίζει, είτε φτάσουμε στον πρωταθλητισμό είτε όχι, είτε το κάνουμε επαγγελματικά είτε όχι. Να τα γράψουνε χθες οι γονείς τα παιδιά τους στο βόλεϊ!

-Το Μάρτιο σε είδαμε στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου αναφέρθηκες στη συμπερίληψη και σε κοινωνικά θέματα. Θα σε ενδιέφερε ποτέ πιο ενεργά η πολιτική σκηνή; Σου έχει γίνει πρόταση;

Α.Π: Ναι, έχουν γίνει κάποιες κρούσεις και είμαι λίγο σκεπτική. Καταρχάς μέχρι τώρα έπαιζα, οπότε δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να συνδεθούν αυτοί οι ρόλοι. Ο ρόλος της αθλήτριας είναι από μόνος του πολύ απαιτητικός και δεν υπήρχε λόγος να μπερδευτούν.

Δεν ξέρω στο μέλλον· δεν είναι κάτι που αποκλείω, αλλά ούτε και κάτι που βιάζομαι να κάνω τώρα.

Αυτό που ξέρω είναι ότι η πολιτική πρέπει να ενώνει και να αναδεικνύει τα προβλήματα, όχι να χωρίζει και να μας στρέφει τον έναν απέναντι στον άλλον. Δυστυχώς σήμερα βλέπουμε περισσότερο το δεύτερο. Για μένα η πολιτική έχει αξία όταν λειτουργεί ως εργαλείο συνεργασίας και λύσεων, όχι ως αφορμή διχασμού.

-Πώς βλέπεις την πρόοδο της γυναικείας παρουσίας στον αθλητισμό;

Α.Π: Μπορώ να απαντήσω με ερώτηση; Πόσες γυναίκες προπονήτριες υπάρχουν; Πόσες γυναίκες βρίσκονται σε διοικητικά πόστα σε σχέση με τους άντρες; Πόσες γυναίκες είναι υπεύθυνες σε ομοσπονδίες, σε σωματεία, σε τεχνικά επιτελεία; Πόσες;

-Κοιτώντας πίσω τη διαδρομή σου, είσαι ικανοποιημένη με όσα έζησες; Υπάρχει κάποιο απωθημένο;

Α.Π: Είμαι πάρα πολύ ικανοποιημένη και κάποια από αυτά που πέτυχα ήταν πέρα από τις προσδοκίες μου ή από αυτά που πίστευα ότι είμαι ικανή να καταφέρω. Φυσικά και έχω πολλά απωθημένα, γιατί όταν είσαι αθλητής δεν μπορείς να τα πετύχεις όλα.

Ή τουλάχιστον εγώ δεν τα πέτυχα όλα. Το απόλυτο είναι πάρα πολύ δύσκολο, το πετυχαίνουν ελάχιστοι. Εγώ δεν ήμουν ένας από αυτούς, χωρίς να σημαίνει ότι δεν πέτυχα το «απόλυτο» για όσα είχα θέσει εγώ ως στόχους. Αν μπορούσαμε να πούμε ότι έχω και άλλες ζωές, πάλι το ίδιο θα ήθελα να κάνω, για να πετύχω όλα αυτά που δεν πέτυχα.

Όμως, επειδή έχω μία ζωή και θέλω να ζήσω πάρα πολλά πράγματα, με διαφορετικές εμπειρίες, παραστάσεις και εναύσματα, αυτός είναι και ο λόγος που σταμάτησα. Έχει έρθει η ώρα για διαφορετικά και καινούργια πράγματα. Να γυρίσω σελίδα και να κλείσω έναν κύκλο που ήταν πιο γεμάτος απ’ ό,τι φανταζόμουν και από ό,τι θα μπορούσα ποτέ να ελπίζω ότι θα φτάσω στο σημείο να πω.

Φωτογραφικό υλικό: Eurokinissi, Intime, Actionimages, V. Stolis, μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram)